“Sức mạnh của một quốc gia bắt đầu từ nếp nhà.” – Khổng Tử 

Theo bạn, thì sức mạnh của một quốc gia nằm ở đâu? Ở kinh tế, quân sự, công nghệ hay giáo dục? 

Câu trả lời công tâm nhất có lẽ là ở con người. Nhật Bản nổi tiếng về kỷ luật làm việc và sự uy tín, cũng là do từng người Nhật rất tôn trọng những giá trị này. Thái Lan có nền nông nghiệp hùng mạnh, một phần do chính phủ khuyến khích, một phần do từng người dân chăm chỉ và sáng tạo. Đúng là những yếu tố ở tầm vĩ mô như chính trị, văn hoá, xã hội có góp phần trong sự thịnh suy của một quốc gia, nhưng nếu từng con người – từng công dân không đồng lòng vận động theo cùng một hướng, thì đổi thay rất khó xảy ra. Và nhân cách con người thì hình thành từ gia đình. Bạn – những bậc cha mẹ, những người sinh ra và nuôi dạy thế hệ tiếp theo, có khả năng định hình sự phát triển của một quốc gia. 

Đơn cử những hành động nhỏ như bỏ rác vào thùng, nói chuyện vừa phải ở nơi công cộng, xếp hàng trật tự… đều bắt đầu và được duy trì trước hết từ môi trường gia đình. Khi con vứt rác bừa bộn ở nhà, bạn là người điều chỉnh hành vi của con, không phải giáo viên, xã hội hay chính phủ. Bạn có thể nghĩ “để lớn lên đi học nhà trường sẽ dạy”, hay “sau này ra đời xã hội sẽ dạy”. Nhưng những điều con học ở trường mà không thực hành ở nhà, chúng cũng không thành nếp sống. Còn để cho xã hội thì đã khá trễ, con sẽ phải học bằng những cách khắc nghiệt hơn, xã hội có thể không chấp nhận con cho tới khi con tự học lại cách cư xử. Những hành động nhỏ như vậy nhưng gia đình đã có rất nhiều ảnh hưởng rồi. Với những điều lớn lao hơn như nhân cách (trung thực, hoà nhã…), thái độ sống (lạc quan, chăm chỉ…) hay cung cách làm việc (chăm chỉ, có trách nhiệm…), nhà trường và xã hội sẽ không thể nào tác động tới con nhiều bằng gia đình. 

Thế nên lần tới, nếu bạn có ngưỡng mộ sự văn minh tiên tiến của một đất nước nào đó và tự hỏi bao giờ hay làm sao để nước mình cũng được như thế, hãy nhớ sức mạnh của một quốc gia bắt đầu từ nếp nhà. 

Giang Trần