Một trong những ‘cơn ác mộng’ mà nhiều ba mẹ gặp phải là gu thời trang và cách ứng xử thường ngày của các teen. Con như quay ngoắt thành người khác. Từ những cô cậu bé ba mẹ cho gì mặc nấy chuyển sang say mê những phục trang rách rưới, thùng thình hoặc cũn cỡn không ai hiểu nổi. Bài viết sau đây hy vọng giúp ba mẹ bình tĩnh và có giải pháp hợp lý cho cả con và mình khi các teen cư xử và ăn mặc khác người.
1. Xem xét mức độ khác người
Đây là bước quan trọng nhất vì nó giúp bạn quyết định sáng suốt, tránh gây ra căng thẳng và đẩy con ra xa không cần thiết. “Khác người” ở đây là khác ai? Nhiều ba mẹ bảo con ăn mặc khác người, nhưng thực ra chỉ là khác gu của mình. Một số ba mẹ khác thì đặt tiêu chuẩn dựa trên những gì mình hay thấy hàng ngày, và kết luận con mình ‘không giống ai cả vì nhìn xung quanh mà xem có ai ăn mặc như thế không.’
Nhưng bạn hãy nghĩ mà xem, làm sao bạn có thể bắt teen ăn mặc như những ông bà cụ non? Và vì sao bạn lại muốn con ăn mặc giống như những người xung quanh? Để làm gì? Ăn mặc giống người có quan trọng bằng sự tự tin và niềm vui của con không? Bạn chỉ nên can thiệp khi sự khác người đó gây nguy hiểm cho con, ví dụ con ăn mặc hở hang, khiêu khích. Bằng không, hãy để con được lựa chọn trang phục của mình. Thời trang ở tuổi teen là một dấu hiệu giúp con nhận biết hoặc gia nhập vào ‘nhóm của mình’, những bạn cùng sở thích, cùng suy nghĩ, cùng ‘gu’. Nếu bạn đi cùng con đến các cuộc tụ họp bạn bè, bạn sẽ thấy những teen không giống ai nhưng giống con mình ở đó. Ví dụ một nhóm các bạn trai thích mặc jeans rách hoặc áo thun in chữ to đùng, hoặc các bạn gái chỉ mặc áo hoodie hoặc áo thun rộng thùng thình với quần thật ngắn. Người lớn chúng ta có thể không câu nệ chuyện ăn mặc, nhưng với tuổi teen, phục trang có thể là một bước tiến hoặc rào cản trong việc hoà nhập bạn bè.
2. Khi sự khác người mang theo hiểm hoạ
Sau khi xem xét mức độ khác người ở cách ăn mặc của con và nhận thấy những phục trang này có thể gây nguy hiểm cho con, ví dụ những phụ kiện thời trang ví, đồng hồ, trang sức hàng hiệu quá đắt tiền và nổi bật dễ khiến kẻ xấu nảy lòng tham, hoặc quần áo hở hang, bó chặt, xuyên thấu, thì đây là lúc bạn cần can thiệp. Mức độ can thiệp từ nhẹ đến mạnh, nhưng điều quan trọng nhất là bạn cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao con lại thích gu thời trang như vậy, và giúp con hiểu rõ bạn cần con thay đổi vì lý do an toàn.
Can thiệp nhẹ: tìm hiểu nguyên nhân, trò chuyện, khuyên giải, thương lượng, lặp đi lặp lại
Như đã nêu trên, phục trang là ‘dấu hiệu nhận dạng’ của teen và nhóm bạn của mình. Con có thể thay đổi gu ăn mặc chỉ vì muốn gia nhập nhóm hoặc vì áp lực nhóm. Nếu đây là nguyên nhân, hãy giải thích với con giá trị của con người không nằm ở trang phục, một nhóm bạn muốn chơi với con chỉ vì trang phục thì con nên suy xét xem họ đang kết bạn với con hay bộ quần áo của con. Giúp con mở rộng mối quan hệ bạn bè, tìm một nhóm bạn khác chân thật, dễ thương, lành mạnh hơn. Giải thích cho con biết cách con ăn mặc sẽ thu hút những đối tượng nhất định, dù đó là bạn bè hay bạn trai/gái. Và khi con ăn mặc thiếu vải hay hầm hố, những người muốn tiếp cận con nhiều khả năng đem lại cho con tổn thương hơn là hạnh phúc. Ngoài ra, với con gái, ăn mặc hở hang làm tăng rủi ro và nguy hiểm cho con. Những nhà hoạt động nữ quyền bảo rằng không bao giờ được biện minh cho hành vi cưỡng hiếp bằng cách đổ lỗi cho cách ăn mặc của một cô gái, dù cô ấy có ăn mặc hở hang hay không. Quan niệm đó là đúng, nhưng khi thế giới ngoài kia vẫn tiềm tàng người xấu, vẫn chưa 100% an toàn, thì tốt nhất là con tự bảo vệ mình, giảm rủi ro cho mình bằng mọi cách, như không đi một mình đến nơi vắng người, không về khuya, và không mặc đồ quá hở. Những điều này con không thể hiểu sau một lần nói chuyện, bạn cần thường xuyên tâm sự cùng con, nhờ những thành viên gia đình gần tuổi con hoặc những người con yêu thích góp lời, cùng con đi mua sắm, chịu khó cập nhật gu thời trang của teen, và khen con khi bạn thấy con mặc đẹp và phù hợp.
Can thiệp mạnh: Ở mức độ cấp bách hay khó khăn hơn, ví dụ con nhất quyết không nghe lời, ba mẹ có thể can thiệp bằng các biện pháp mạnh hơn như giảm tiền tiêu vặt của con, không cho con quá nhiều để con có thể tự mua sắm quần áo, thanh lọc tủ quần áo giày dép của con, đem cất những món phục trang không phù hợp. Những cách này khá thô bạo và căng thẳng, chỉ nên là biện pháp cuối cùng và nên được kết hợp với tìm hiểu, trò chuyện, giải thích.
Ăn mặc khác người là chuyện muôn thuở của teen và ba mẹ. Nhưng cũng như bao vấn đề khác, chúng ta cần sáng suốt, cảm thông, lắng nghe và trò chuyện để đi qua trong yên lành.