Đi cùng với sự phát triển của Internet, nghề nghiệp cho các bạn trẻ hiện nay đang thay đổi rất nhanh và có nhiều điểm mới lạ so với thế hệ cha mẹ trước đây. Bên cạnh con đường làm văn phòng theo giờ hành chính hay khởi nghiệp kinh doanh riêng, có một nhánh công việc khác còn khá lạ lẫm với cha mẹ đó là “làm tự do” hay “freelancer“.
Trong bài viết này, chúng tôi xin được chia sẻ thêm về nghề “làm tự do” này để giúp cha mẹ có thêm góc nhìn, từ đó hiểu và dễ dàng chia sẻ cùng con hơn.
“Làm tự do” là làm gì?
Làm tự do hay freelancer hiểu một cách đơn giản là công việc không có giới hạn nào về thời gian và không gian làm việc. Con có thể ngồi nhà hoặc “la cà” ở quán cà phê suốt cả ngày nhưng vẫn có thể làm việc mà không cần phải đến văn phòng theo giờ hành chính. Một số công việc tự do khá phổ biến hiện nay ở Việt Nam đó là:
Nhóm công việc viết lách: viết báo, viết quảng cáo sản phẩm, viết bình luận phim…
Nhóm công việc thiết kế: thiết kế hình ảnh, dựng video…
Nhóm công việc công nghệ: lập trình, thiết kế web…
Nhóm ngành truyền thông: làm YouTube, streamer, bình luận thể thao…
Nhóm công việc bán hàng: chuyên viên kinh doanh, Digital Marketing…
Và nhiều nhóm công việc khác như trợ lý, dịch thuật, tư vấn…
Để làm những kiểu công việc này, con cần có những kỹ năng chuyên môn nhất định liên quan đến nhóm công việc, và khả năng gây dựng mối quan hệ tốt để tìm kiếm khách hàng.
Vì sao công việc “làm tự do” hot và nhiều con trẻ thích làm?
Lý do đầu tiên là thị trường hiện nay đã thay đổi. Với sự phát triển nhanh chóng của Internet, đồng thời do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp và công việc đã chuyển sang làm việc từ xa hoặc trên mạng. Điều này giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí nhân công.
Lý do thứ hai là sự phát triển của các trang mạng xã hội và thương hiệu cá nhân, một bạn trẻ hiện nay có thể chia sẻ về bất kỳ chủ đề nào bạn thích và vẫn có thể kiếm ra tiền từ việc bán quảng cáo. Càng nhiều người theo dõi trên mạng càng có nhiều tiền. Cha mẹ có thể thấy trên các kênh YouTube hiện nay chia sẻ về đủ loại chủ đề từ thời trang, làm bếp, nuôi chó/mèo, trang điểm cho tới các video chia sẻ cuộc sống ở các vùng quê.
Thế hệ Gen Z (những em sinh năm 1997 trở về sau) là những người có cá tính mạnh và thích sự độc lập, tự chủ cao. Chính vì vậy các công việc tự do rất thu hút các em bởi tính chủ động, không ràng buộc.
Cha mẹ cần trang bị gì để hướng nghiệp cho các con thích những ngành này?
Trước tiên, cha mẹ không nên ngăn cấm hoặc đánh giá sở thích của con là “không tốt” khi nghe con nói muốn ở nhà làm YouTube hay một công việc tự do khác. Cha mẹ không nên nói rằng những điều con đang theo đuổi là “phù phiếm” hay “không ổn định”, bởi thị trường việc làm hiện nay đã thay đổi rất nhiều so với trước. Lấy ví dụ về mức thu nhập, một người làm YouTube giỏi có thể kiếm từ chục đến trăm triệu đồng mỗi tháng, hơn hẳn mức thu nhập làm văn phòng.
Thứ hai, cha mẹ hãy hướng dẫn con tìm hiểu đa chiều về nghề mà con đang thích. Các con trẻ thường thích làm nghề tự do vì nhìn thấy những mặt tốt của nghề như: thu nhập khủng, không có sếp, được làm giờ mình thích… đây là bức tranh do những người thành công vẽ ra.
Tuy nhiên, nhiều em chưa biết rằng để đạt được những điều trên là sự đánh đổi về nhiều điều như thời gian (ví dụ bình luận thể thao phải thức khuya), sức khoẻ, không có sự ổn định về tài chính hay rất vất vả trong việc xây dựng các mối quan hệ để có khách hàng.
Những điều này cha mẹ là người đi trước, hãy chia sẻ cùng các em. Nếu không hiểu nhiều về lĩnh vực này, cha mẹ có thể hướng các em tham gia các chương trình, hội thảo có sự xuất hiện của những ngành này để các em tìm hiểu thêm.
Không có nghề nào làm xấu, chỉ có nghề nào phù hợp nhất với con. Thay vì ngăn cấm con và bắt con chọn theo ý mình, cha mẹ hãy đồng hành cùng con, giúp con hiểu hơn về lựa chọn của mình, từ đó con có thể đưa ra được lựa chọn tốt nhất cho chính con.
◾ Đọc thêm các bài viết hay về cách hướng nghiệp cho con tại ĐÂY
◾ Kính mời cha mẹ tham gia Nhóm RMIT & Cha Mẹ để tìm hiểu thông tin về môi trường học tại RMIT và nghe chia sẻ từ các cha mẹ khác.
◾ Tìm hiểu thêm về Đại học RMIT tại ĐÂY.