Nhiều bạn trẻ thời nay cho rằng phải làm chủ thì mới có cái gì đó của mình, làm chủ thì giỏi, làm chủ thì muốn nghỉ lúc nào thì nghỉ. Còn làm thuê thì kém hơn, bị phụ thuộc vào tiền lương, bị “vắt chanh bỏ vỏ”. Làm sao để khiến con hiểu rõ hơn về hai hướng đi này? Bài viết sau mở ra những gợi ý dành cho cha mẹ để giải thích cho con hiểu, từ đó đưa ra những lựa chọn nghề nghiệp đúng đắn.

Làm chủ – chẳng phải ước mơ màu hồng

Tự do và lợi ích về tài chính là những lý do khiến nhiều bạn trẻ mong muốn được làm chủ, điều này không sai, nhưng hãy dạy cho con rằng, quyền lợi luôn luôn đi kèm trách nghiệm.  

— Tự do: Con cho rằng khi làm chủ doanh nghiệp, mình có thể tự quyết định lịch làm việc, muốn làm thì làm, muốn nghỉ thì nghỉ. Thực tế là, khi làm chủ, con cần có tính kỷ luật rất cao và cần chủ động sắp xếp lịch làm việc của mình sao cho hiệu quả mà không cần sự theo dõi hay hối thúc của ai. Và để làm được điều này, con cần học cách rèn luyện thói quen quản lý thời gian hiệu quả ngay từ bây giờ.

— “Được ăn cả”: Con cho rằng làm chủ thì không phải chia chác quyền lợi cho ai. Nhưng thực ra, đứng ở vị trí chủ doanh nghiệp, con sẽ phải gánh vác nhiều rủi ro hơn. Sẽ chẳng có vấn đề gì nếu mọi việc suôn sẻ, thành công. Nhưng nếu chẳng may làm ăn thất bát, con sẽ mất một phần hay thậm chí là tất cả của cải và công sức của mình. Đứng ở vai trò tư vấn, cha mẹ cần giải thích để con thấm thía quan điểm “được ăn cả, ngã về không” nếu có ý định làm chủ.

— Tiền bạc: Khi chưa có kinh nghiệm làm chủ, con nghĩ đơn giản rằng chỉ cần mình có ý tưởng đủ khả thi, thì có thể dựng nên một công ty triệu đô. Thế nhưng, con đường từ ý tưởng đến hiện thực có trăm ngàn khó khăn, đặc biệt là về tiền bạc. Một doanh nghiệp có hàng trăm khoản có tên hoặc không tên cần phải lo như chi phí nhân sự, thuê mặt bằng, máy móc… Vì thế, để con trưởng thành và vững vàng, cha mẹ cần khuyến khích con chủ động tính toán, tìm cách xoay sở cho doanh nghiệp của mình và chỉ hỗ trợ khi thật cần thiết.

Làm thuê – lựa chọn vững chắc cho tương lai

“Làm thuê” là một lựa chọn phổ biến hơn, đặc biệt là dành cho những sinh viên mới ra trường. Việc “làm thuê” sẽ cho con nhiều bài học quý giá và là bước đệm vững chắc khi con muốn khởi động doanh nghiệp riêng trong tương lai. Ngoài kinh nghiệm làm việc, con cũng sẽ nhận được nhiều giá trị như:

— Cơ hội học hỏi: Doanh nghiệp được coi là môi trường học tập tuyệt vời, đặc biệt là ở thời điểm con vừa tốt nghiệp đại học. Con có thể học từ bất kỳ ai trong công ty, học cách vận hành của doanh nghiệp, hay cách doanh nghiệp xử lý các khó khăn. Ngoài ra, một số doanh nghiệp còn có các chương trình đào tạo nâng cao năng lực, hay hỗ trợ nhân viên tham gia các khóa học ngắn sau giờ làm. Chi phí học hỏi khi đi làm thuê vì thế không đáng kể. Nếu có mong muốn làm chủ, cha mẹ nên khuyên con tận dụng khoảng thời gian “làm công ăn lương” để tích lũy kiến thức cần thiết cho việc làm chủ sau này.

— Môi trường thực hành chi phí thấp: Ở môi trường doanh nghiệp, con có thể thử nghiệm và phạm sai lầm mà không phải chịu hậu quả nặng nề. Môi trường này cho phép con được thỏa sức thể hiện tài năng và đúc rút kinh nghiệm, sửa chữa sai sót trong một mức độ cho phép. Làm chủ lại nghiệt ngã hơn con tưởng rất nhiều. Làm chủ khi còn quá non nớt, con sẽ dễ vấp phải thất bại hay mất mát. Lúc đó, cái giá phải trả có thể sẽ rất đắt, nhiều khi không thể bắt đầu lại được nữa.

— Mở rộng mối quan hệ: Khi làm thuê, con có thể dễ dàng kết thân với đồng nghiệp hay những người bạn có cùng chí hướng. Đây là điểm thuận lợi mà con khó có thể kiếm tìm khi “chân ướt chân ráo” đứng ra làm chủ. Chính những người bạn này trong tương lai có thể trở thành cộng sự, nhân viên, hay nhà tư vấn đắc lực của con.

Đại học RMIT – nơi chắp cánh cho sự nghiệp của con

Xét cho cùng, lựa chọn “làm chủ” hay “làm thuê” chỉ mang tính chất tương đối tại mỗi thời điểm. Có những sinh viên khi mới ra trường đã là chủ một doanh nghiệp, nhưng có những người vẫn hạnh phúc khi cả đời đi làm thuê. Điều quan trọng ở đây là các con cần xác định được một con đường sự nghiệp phù hợp với bản thân. Ở Đại học RMIT, chúng tôi không “ép” các con làm chủ hay làm thuê, mà chúng tôi giúp các em vững bước trên mọi con người mình đã lựa chọn.

Bên cạnh kiến thức được giảng dạy theo chuẩn của Đại học RMIT Melbourne (Úc), các con sẽ được trau dồi những kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn cần thiết cho nghề nghiệp của mình. Con sẽ được đào tạo sát với thực tế thông qua hình thức học tập tương tác, khuyến khích phản biện. Ngoài giờ học, con còn được khuyến khích rèn luyện thể chất và tinh thần qua các hoạt động thể dục thể thao hay văn hoá-nghệ thuật. Qua đó, con sẽ có hành trang vững vàng, và luôn tự tin trong dự định tương lai của mình, cho dù là làm chủ hay làm thuê.

Kết luận

Tóm lại, làm chủ hay làm thuê đều mang lại những giá trị nhất định cho hành trang nghề nghiệp của con. Điều quan trọng đó là, con cần có đủ đam mê và trách nhiệm với công việc của mình. Để giúp con vững bước trên hành trình này, cha mẹ hãy trở thành nhà cố vấn, giúp con lựa chọn một hướng đi phù hợp với dự định tương lai của con.